Ik lees mijn eigen stukken nogal eens terug. Dan probeer ik een lijn te ontdekken en uit te vinden wat er beter kan.
Behalve de barokke stijl en veel te lange zinnen, valt me op dat ik vaak verzand in hopeloze verzuchtingen. En nooit met concrete oplossingen kom.
Dat ik vooral een lauwwarme modderpoel biedt, waarin wij ons met zijn allen in onze eigen verbijstering, verdriet en wanhoop kunnen wentelen, met als enige uitweg de Here en het hiernamaals.
Een poel van radeloosheid, waar de onaantastbare kaste die ons al tijden alle hoeken van de ring laat zien, ons het liefst zolang mogelijk in laat spartelen, omdat wij mensen onze schaarse energie maar één keer kunnen besteden. En onze blinde woede, depressie, verwarring, vruchteloze smeekbedes en onze aan dovemansoren gerichte eisen, de acceptatie van krankzinnig terreurbeleid, juist dichterbij brengen.
Zie de vijf fases van verwerking volgens het model van Elisabeth Kübler-Ross. Ontkenning, woede, onderhandelen, depressie en aanvaarding.
Vandaag wil ik juist wat praktischer voorstellen doen, waar de burger die voor zijn recht op wil komen, wellicht iets mee kan.
Dit betoog is dan ook van een ander kaliber, dan jullie van me gewend zijn. Droog en ongezouten en misschien ook wel het meest linke dat ik ooit heb geschreven.
Juist omdat het niet verzucht, niet klaagt, niet beschuldigt en jullie niet meetrekt in wanhoop of zelfmedelijden onder prachtige klatergouden stijlbogen, maar eenvoudige oplossingen en een andere focus beschrijft, waarmee ik denk dat burgers hun positie tegenover tot nu toe zo ongenaakbare macht kunnen versterken.
Filosoferen over vormen van protest is niet zonder gevaar in het huidige stochastische tijdsgewricht, maar aangezien het Anarchist Cookbook, een geschrift vol explosieve recepten en gevechtstechnieken voor pluizen en stinkerds, nog steeds vrij bij Bol en Amazon te krijgen is, de schrijver William Powell nooit is bestraft en ik volstrekt vreedzaam en wettig wens te blijven in mijn adviezen, hoop ik maar dat de gevolgen los zullen lopen. We gaan het zien.
Eerst even een theoretische onderbouwing, die heus ergens naartoe werkt.
Als wij burgers in dit land iets willen veranderen gaan we dat met klassieke acties niet meer redden.
Gans het raderwerk staat allang niet meer stil, als onze machtige arm het wil.
De mechanismes, de centra en gestaltes van de macht zijn veranderd. Wijzelf ook.
De grote idealen, de brede fluwelen banieren, de opzwepende kleuren van de revolutie, het uitzicht op een nieuwe dageraad, ze maken de moderne mens de pis niet meer lauw.
En de klassieke zuilen, die weliswaar op hun manier het individu en de opstandige geest door conformiteit verstikten maar maatschappelijke bewegingen ook zoveel houvast gaven, zijn in 80 jaar liberalisering omgeduwd en verbrijzeld.
Ooit klaterende politieke, idealistische stromingen zijn verzand en opgedroogd. Hun trotse vaandels werden poetslappen of voer voor motten en musea. Hun meiboom staat er verveloos bij.
Alleen de schaduwelite bezingt besmuikt een nieuwe internationale. Een wereldorde, waarin de arbeider niets te zeggen heeft of vervangen wordt door robots, AI en moderne slaven. En wij staan er machteloos naar te kijken.
En helaas, aansporende gemeenplaatsen als “opstaan voor ons recht”, “in actie komen”, “staken voor gerechtigheid”, “ons verenigen tegen de oorlog of voor de vrede”. Ooit zo revolutionaire termen als “solidariteit”, klassenstrijd, vrijheid, gelijkheid, broederschap” slaan niet langer een deuk in een pakje autistische burgerboter. Men begrijpt het niet meer. En het motiveert nog minder. Het stoot zelfs af. Terwijl het afnemen van burgerrechten, het aantal ge- en verboden, het aantal redenen om je stem luid te laten horen, hand over hand toeneemt. Gekmakend.
Daarbij komt dat op de enkele momenten dat burgers zo getergd zijn, dat ze toch in grotere getale voor hun rechten opkomen, hun reflex nog steeds is om op een aangewezen, door blauwe busjes omzoomd grasveldje in een hoofdstad, vruchteloos op een fluitje te gaan staan blazen en driftig te gaan zwaaien met een spandoekje of een vlaggetje.
Zo ondergaan ze gedwee het vernederingsritueel. Een dagje dollen in een door de ME, Romeo’s en stillen afgehechte “actie Efteling”, gemeden, belasterd en belachelijk gemaakt door de nuttige idioten van de Volkskrant en het NOS journaal.
De westerse, liberale, egoïstisch ingestelde mens wordt, als het op actie aankomt, pardoes weer dat ouderwetse kuddedier en trekt de zeldzame keer dat hij zich toch van de driezitsbank losrukt, massaal naar de centra waar hij van oudsher de macht vermoedt, maar die daar allang verdwenen is of zich onaantastbaar heeft verschanst in een fort, een bunker of een gepantserde Audi A8.
Alles in onze maatschappij is in de afgelopen eeuw tijd ingrijpend veranderd, maar onze actie intuïtie is nog steeds dezelfde als tijdens de massademonstratie tegen het kabinet Ruijs de Beerenbrouck in 1923. Als het om protesteren gaat, gedragen we ons nog steeds als een stoommachine. Voorspelbaar. Monotoon in gedrag, plaats en bewegingen.
Kansloos, omdat de door de macht voor protest geselecteerde accomodaties en locaties, zo zijn ingericht en afgeschermd, dat er geen enkel gevaar voor de macht uit spreekt, alle woede wordt ingekaderd en alle energie wordt geloosd, als verspild zaad in een Kleenex.
Met hoeveel soldaatjes de boze burger ook is, de moderne massademonstratie, blijkt keer op keer toonbeeld van massale machteloosheid.
Hun vruchteloze woede geeft even een fijn gevoel van ontlading, maar er komt nooit een kind van.
Het enige dat na zo’n actie overblijft, is een misleidend gevoel “iets goeds te hebben gedaan ” en een nog beter geïnformeerde macht, die iedereen heeft geturfd en geregistreerd.
Een trend op sociale media veroorzaken of het uitventen van een petitie is al net zo vruchteloos.
Je denkt dat je iets bereikt. Maar alles blijft gewoon bij het oude.
Om Jeroen Pols te parafraseren. “Je zit nog steeds, thuis, op de bank, met een zak chips”, je woede te projecteren op een beeldscherm, dat niet terugpraat.
Of het nou gaat om boerenmanifestaties, vredesdemonstraties of coronaprotesten, alle terechte eisen en wensen uit vele kelen zijn vervlogen en verstomd in de sleur van de volgende dag, hoe groot de opkomst vaak ook was.
We mogen onszelf daarover niks wijsmaken.
Als er al iets veranderde in de koers van de macht, was dit steeds hun eigen keuze, genomen op een door hen geselecteerd moment, volgens hun eigen scenario. Nog steeds op weg naar hun eigen heilige doelen.
Hoewel we ons graag verbeelden dat wij het waren, die het verschil maakten met onze gele plu op Museumplein of Malieveld.
Het is nog erger.
De enige recente idealistische demonstraties die wel effect hebben gehad, zijn acties van de handpopjes en marionetten van de macht zelf. Geregisseerde overheidstoneelstukjes, vermomd als volksverzet, om juist het beleid van de macht te dienen.
Neem het getreiter van Extinction Rebellion die met haar acties toevallig altijd juist de gewone burgers treft; astroturf demonstraties, aangevoerd door goedbetaalde starlets, die op commando kunnen huilen en collaborerende opinievarkentjes die breed worden uitgemeten in de media, om het gewenste overheidsnarratief “raison d être” en “a sense of urgency” te geven en de gewone man zo te sarren, dat hij de overheid juist gaat smeken het demonstratie grondrecht in te perken.
Je kunt veel van satan zeggen, maar gevoel voor humor heeft hij wel.
Om de stem van de burger meer kracht te geven en de gemeenschap weerbaar te maken, moet het begrip actievoeren dringend op de schop.
Dat kan, vreedzaam en volstrekt wettig.
Dit zijn wat ideeën die ik in al die jaren van ongeneeslijke opstandigheid heb verzameld. Ideeën die opvallend goed in elkaar passen.
Van centraal naar om de hoek.
Wat als de boze burger het Museumplein en het Malieveld nou eens links laten liggen en hun energie zich verplaatst naar de vele honderden dorps en stadspleinen van de eigen gemeentes. Wat als ze niet eenmalig en op een voorspelbare, aangewezen plek opduiken, maar vaker, met steeds andere groepen, steeds met andere goed begrepen, burgerlijke belangen. Zónder politieke of idealistische signatuur.
Lokale demonstraties op plaatsen waar het bestuur nog relatief dicht bij de burger staat en waar relatief veel meer macht ligt dan vroeger. Waar de dialoog nog gemakkelijk gevoerd kan worden op de stoep van het stadhuis.
Waar, zoals onlangs in mijn gemeente, het college nog wakker lag van een paar boze burgers en de COA noodopvang er vooralsnog niet kwam.
Waar het lokale sufferdje, de Gooi en Eemlander en PowNed nog graag voor op komen draven, om verslag te doen.
Vertrouwde plekken waar de lokale burger gewoon op zijn gemak naartoe kan kuieren. En niet bang is om gezien te worden omdat het doel a-politiek, invoelbaar en herkenbaar is.
Demonstraties waar het zelfs gezellig is, omdat je eindelijk je buren, je loodgieter of je dokter eens ontmoet, mensen die precies hetzelfde denken over die windmolens, die noodopvang of het verbieden van hun dieselbus of de open haard.
Maar hoe krijg je de burger naar het plein?
Opkomen voor individuele burgerrechten in plaats van collectieve idealen.
Natuurlijk kan het demonstreren voor abstractere, grote idealen of tegen schanddaden in verre landen, gewoon door gaan.
Natuurlijk is het prachtig als Marianne Zwagerman een klets van een vredesdemo organiseert in hartje Den Haag.
Maar de westerse liberale, egocentrisch ingestelde mens denkt nauwelijks nog in termen van het collectief belang, laat staan in idealistische vergezichten.
De actie van de nabije toekomst, speelt wat mij betreft in op de eisen van de moderne mens; gemak en vooral eigen belang.
Het belang van de gewone burger die momenteel machteloos toekijkt, hoe hem steeds meer rechten worden afgenomen. De burger die best iets “wil doen”, best wil protesteren, maar geen idee heeft hoe en waar hij medestanders vindt. Omdat klassieke dwarsverbanden zijn verbroken.
Daarom is een nieuwe manier van actievoeren nodig. Tailormade, op onderwerpen waar burgers zich persoonlijk sterk bij betrokken voelen.
Die burgers moeten elkaar makkelijker kunnen vinden, om hun rechten op- of terug te kunnen eisen, beslissingen en beschikkingen aan te vechten en ongewenste plannen te voorkomen.
De westerse liberale, egocentrisch ingestelde mens wordt immers pas hartstochtelijk over een recht of een bezit dat hij dreigt te verliezen of een beslissing die over zijn hoofd wordt genomen en waar hij persoonlijk schade van ondervindt.
Een noodopvang die de huisprijs doet kelderen. Een windmolen die het leven vergalt. Het behoud van zijn dieselauto; daarvoor wil de egocentrische liberale mens best een keer de straat op. Als hij maar wist waar, wanneer en met wie.
De gemiddelde burger hecht waarde aan behoud van zijn zijn hond, zijn open haard, daar wil hij best voor in de bres springen.
Maar hij heeft geen idee hoe hij medestanders vindt. En zit als dat niet lukt al snel met bij de pakken neer.
Want er is geen bond voor het behoud van vuurkorven, dieselauto’s of huisdieren, terwijl juist daar de revolutie begint.
Alleen op basis van gedeeld eigenbelang, kan een nieuwe gemeenschap worden gebouwd.
Als alle barbecue liefhebbers van Utrecht elkaar hadden weten te vinden en het Domplein had dagen achter elkaar volgestaan met duizenden rokende en pruttelende Big Green Eggs en Webers, was dat bizarre BBQ verbod er nooit gekomen. Als de boeren de lokale burgers hadden betrokken bij hun lot, stond Nederland nog vol koeien.
Van actiepamflet naar digitaal platform?
De nieuwe actievoerder is een actieconsument.
Om de burger weer mondig te maken, moet collectief protesteren gemakkelijk gemaakt worden, voor een concreet doel zijn, op basis van goed begrepen eigenbelang en vrij van politiek stigma.
Individuen met een gedeelde actie eis, moeten elkaar makkelijk kunnen vinden. En dat kan ook dankzij de moderne techniek.
Bijvoorbeeld via een eenvoudig online a-politiek actieplatform.
Je vult erop in wie je bent, waar je woont, en wat je belangrijk vindt. Dat kan een groot ideaal zijn, wereldvrede, maar ook het behoud van de garnalenvisserij in Urk, het tegenhouden van een lokaal AZC, het stoppen van een terreurturbine of een verbod op open haarden. Als er op een onderwerp op een locatie kritische massa is bereikt, krijgt iedereen met gedeelde belangen en dezelfde locatie daarvan bericht.
De groep met het gedeelde belang kan dan zelf een locatie en een tijd kiezen om voor of tegen dat specifieke doel te demonstreren.
En als mensen elkaar eenmaal ontmoeten, zul je zien dat zich nieuwe a-politieke, sociale kernen vormen van burgers van allerlei afkomsten, rangen en standen, die gemotiveerd zijn om lokaal voor elkaar op te komen.
De gemeenschap herstelt zich zo en bouwt zich opnieuw op, van binnenuit, op basis van gedeeld eigenbelang.
Een gemeenschap van mensen die hun collectieve kracht hebben geproefd, die samen op zijn gekomen zijn voor hun recht, bijvoorbeeld om te mogen barbecuen, laat zich ook de kaas niet langer van elkaars brood eten.
Niets verbroedert zo, als samen actie voeren tegen een op hol geslagen macht.
Dat is mijn ervaring van de afgelopen jaren.
Maar daar houdt het niet op.
Behoud van actie energie.
Binnen ieder burgercollectief dat lokaal actie voert, ontstaat als vanzelf een schat aan gespecialiseerde kennis over een bepaald actieonderwerp. Denk aan jurisprudentie, specifieke wetgeving, casuïstiek, gegevens over vervuiling, misdaad en overlast, templates van brieven, gespecialiseerde advocaten, do’s en don’t’s.
Het is de kunst die kennis te behouden voor anderen, die later tegen hetzelfde probleem aanlopen. Of uit eigenbelang, omdat de macht nooit opgeeft en de kans groot is dat je een jaar later opnieuw voor iets soortgelijks in de bres moet springen.
Zulke lokaal, met bloed zweet en tranen opgedane, gespecialiseerde kennis blijft nu verborgen in dode whatsapp groepjes en verfrommelde notulen, nadat de actie voorbij is en men is overgegaan tot de orde van de dag.
Hoe slim zou het zijn om opgedane ervaring te delen met andere groepen die voor dezelfde opgave komen te staan. Hoe goed zou het zijn om elkaar te helpen.
En dan gaat vanzelf de laatste fase is, van het mondiger maken van de egoïstische liberale burger.
Interlokale solidariteit.
Want als individuen elkaar eenmaal hebben teruggevonden en de lokale kritische gemeenschap is herboren, hoe zou het dan zijn als lokale gemeenschappen van bijvoorbeeld, barbecue liefhebbers, elkaar zouden vinden en ondersteunen. En af en toe samen op zouden trekken.
Niet omdat het moet, maar gewoon omdat het kan.
De gedachte aan twintigduizend gewone burgers met gezellig rokende barbecues vol braadworsten, midden op het Domplein…
…daar krijgt de macht pas nachtmerries van.
Vind je dit stuk interessant of zelfs belangrijk? Steun mij dan alsjeblieft hier! Ik kan alleen blijven schrijven als jullie mij supporten.
Vind je mijn werk goed, mooi of zelfs belangrijk? Deel deze post dan zoveel mogelijk! Ook kun je mijn werk ondersteunen met een donatie!
30 April 2025 at 21:46
Grassroots ja. Uiteraard.
Maar ook gevoelig voor inmenging / infiltratie van digitale romeo’s?
En wat te denken van de grotere kans dat de overbuurvrouw jou ziet op de Grote Markt? Stel je voor zeg….
Maar ja… lokalisme is de toekomst.
30 April 2025 at 22:00
klopt alleen is lokaal infiltratie veel moeilijker.
1 May 2025 at 09:54
Mee eens. Een andere manier van effectief is een bijna grenzeloze solidariteit. Net zoals mensen inderdaad een hekel hebben aan alles wat hen persoonlijk van dichtbij raakt, zijn het ook geldboetes die in steeds toenemende mate zullen worden ingezet als middel om de bevolking te knechten. Kogels zijn nog net een stap te ver maar de financiële variant daar van wordt ook nu al in ruime mate toegepast in de vorm van belastingen en sancties.
Op dat burgerplatform zou je dan ook de mogelijkheid moeten hebben om je tegen een geringe vergoeding te kunnen verzekeren tegen onrechtmatige geldboetes. Zoals 4 km te hard rijden, avondklok overtredingen, het niet bij je hebben van een identiteitsbewijs, het niet dragen van een mondkapje in het OV, het stoken van een houtvuur of het bezitten van een vuurkorf. M.a.w laat ze maar boetes schrijven, liefst zo veel mogelijk voor zo veel mogelijk onredelijke zaken. Bij een paar duizend loopt de rechterlijke macht al vast.
Maar het blijft altijd hetzelfde probleem, hoe krijg je een wezenloze bevolking zover om voor het eigenbelang op te komen?
Knappe reclamecampagne die daar voor kan zorgen. Ahum….
1 May 2025 at 07:13
De details staan me niet meer 100% bij, maar in Denemarken waren ze een wetsvoorstel zo zat dat ze dagen 24/7 met potten en pannen stonden te trommelen bij de bewuste persoon voor haar huis. Eindresultaat, voorstel van de baan.
Daar zit volgens mij de oplossing: regenten moeten zelf zo veel last hebben van hun eigen beleid/falen, dat ze wel 2x uitkijken voordat ze iets voorstellen dat de burger raakt (momenteel kunnen ze doen wat ze willen zonder enige consequentie, want zelfs aftreden brengt nog wachtgeld in het laadje).
Niet voor niets sluiten de dames heren politici heel snel de rijen als één van de hunnen thuis door een haag van demonstranten moet om naar binnen te kunnen. Dan hebben ze het over de toon, over intimidatie, over dat ze toch echt hun werk moeten kunnen doen.
Dat de burger een AZC voor de deur krijgt of een windmolen interesseert ze dan weer geen moer.
Verder ben ik het helemaal eens met verandering van taktiek, daar pleit ik zelf al jaren voor. Hoe je dat vorm geeft zal met vallen en opstaan moeten worden fijngeslepen, maar het zou een variant kunnen zijn van wat je beschrijft. Decentraal, laagdrempelig, vooralsnog binnen de wet (al denk ik dat dat uiteindelijk te tam zal blijken), onverwacht, langdurig.
Als ik naar jouw voorstel kijk, dan krijg ik iig de kriebels bij een centrale app. Maar hoe dat te ondervangen weet ik ook zo snel niet. Wellicht via mond-op-mond reclame bij clubs of iets dergelijks.
Tot slot, mijn eigen idee om met zijn allen niets te doen, letterlijk, om drie weken gewoon op de bank te gaan zitten en het systeem te laten ploffen, krijgt in mijn directe omgeving nul tractie. Mensen zitten zo vast in hun angsten, routines en burgelijke “normen en waarden” dat effectieve actievoering vooral reacties van “lukt niet, kan niet, wie betaalt dat” oplevert. Snap ik ook wel, de schoorsteen moet roken en 3 weken geen inkomsten is voor velen te veel. Van de andere kant, als je als een citroen elk jaar een beetje meer wordt uitgeknepen, zijn die 3 weken uiteindelijk peanuts. En wellicht kan daar het collectief helpen met een ouderwets stakingsfonds, via crowdfunding of anderzijds.
Dat we iets moeten gaan doen is wel duidelijk. Klagen en doorgaan op de huidige weg is langzame zelfmoord.
1 May 2025 at 12:30
Mooi stuk en helemaal waar Jan.
Ik maak het van dichtbij mee. Idee is om een burgerwacht te starten (ivm de vele overvallen, berovingen en steekpartijen op straat). Heb me aangemeld. Appgroep aangemaakt, moest nog het eea uitgezocht worden, en nu zie je hier en daar al terugtrekkende bewegingen. Ik weet niet wat het is, denk toch ‘de Nederlander’. In Zuid-Europesche landen gaat dat veel vlotter. Zit meer vuur in. Trotser. Staan als 1 blok, meer voor zichzelf en elkaar.
Ik wacht niet te lang, dan ga ik zelf beginnen.
1 May 2025 at 15:41
Blijf ook lekker massaal eitjes eten. Eerst probeerden ze het met dioxine, daarna cholesterol en nu PFAS om een nieuwste ‘georkestreerde angststoornis’ te creeren.
Cholesterol heeft het lichaam nodig.
3 May 2025 at 22:04
‘n Sympathieke gedachte.
Maar: “Bijvoorbeeld via een eenvoudig online a-politiek actieplatform. Je vult erop in wie je bent, waar je woont, en wat je belangrijk vindt.”
Dat levert natuurlijk een database op van jewelste. Waar ongelooflijk misbruik van kan worden gemaakt door kwaadwillenden (die zich op oneigenlijke wijze toegang tot die data hebben verschaft).
Even ‘n mogelijk (redelijk onschuldig) scenario: een ongewilde registratie van alle liefhebbers van houtkachels die vervolgens een ‘rook-aanslag’ in de bus krijgen.
De selectiecriteria om de data te screenen zijn natuurlijk legio.
Ik heb m’n bedenkingen, Jan.
3 May 2025 at 22:34
Punt 1. verzin iets beters. Doe het gisteren.
Punt 2. Het gaat om a politiek belang. Niet echt kwalijk te nemen. Laat staan onwettig.
Punt 3. Je kunt prima een database goed afschermen of versleutelen. Wat krijgen we nou zeg.
7 May 2025 at 22:25
Hallo Jan, Nogmaals groeten uit Sevilla.
Een verduidelijking: sociale media vereisen beknoptheid, maar hebben alle aspecten van het schrijven overgenomen: minimale zinnen, korte alinea’s en in de kern lege of onjuiste berichten. Journalistiek en romans (ik las laatst een artikel in de krant waarin elke zin een alinea was!) worden zo geschreven dat de lege hoofden van de lezers zich niet vervelen of uitgeput raken door het lezen. Dus, voor degenen die een goed geschreven stuk onprettig vinden, wees geduldig en ik wil u aanmoedigen om uw vertelstijl niet te veranderen.
Omdat de onderzoeken ontmoedigend zijn: 65% van de Spanjaarden zou (in het artikel durven ze dat niet) als functioneel analfabeet worden omschreven; Dat wil zeggen dat ze de betekenis en de boodschap van een tekst waarin bijzinnen overheersen nauwelijks kunnen begrijpen, en dat ze die tekst ook niet kunnen schrijven. Ik heb onderzoek gedaan en het bleek dat Spanje onderaan de EU-ranglijst stond, maar dat het in Groot-Brittannië slechter ging, dat het in Rusland ongeveer hetzelfde was en dat het in de VS bijna 80% was.
Dit feit is wat mij betreft een van de symptomen van wat er in Europa gebeurt. Het vreet aan ons en onderdrukt de kleine of grote problemen van elk land of elke regio, zonder dat we weten hoe het is gebeurd. Maar het is waar, en hoewel lokale specialisten de sociologische en wettelijke redenen hiervoor kunnen achterhalen, is het toeval – bevestigd door de PISA-rapporten – dat deze trendbreuk eind jaren tachtig, begin jaren negentig in het Westen (de bakermat van de democratie en het bastion van de cultuur) begon. Of de tastbare bevestiging van de neergang van Europa, een neergang die we, met het begin van het nieuwe millennium en het toeval dat in het eerste jaar de aanval van Al Qaida op de Verenigde Staten plaatsvond, bewust of onbewust hebben opgegeven of ons hebben afgenomen van het deel van het Sociaal Pact dat ging over de onafhankelijkheid van het individu en vooral over het deel dat betrekking had op zijn privacy. We dachten dat het tijdelijk zou zijn en om buitengewone redenen. Dit deel werd ons afgenomen, zonder enige weerstand, maar met enthousiasme.
Er vond inderdaad een paradigmaverschuiving plaats in de pedagogiek, ogenschijnlijk te goeder trouw, maar ik zou zeggen dat de elites, die het in eerste instantie hadden afgewezen, het waarschijnlijk al snel begonnen te steunen. Een ‘zachte’ opvoeding, waarbij de geest ervan het homogeen, collectief leren binnen de klas voorop stelde boven individuele kennis en het memoriseren van data en feiten. Zo zouden toekomstige volwassenen zich kunnen aanpassen aan een reeds snel veranderende wereld en altijd gericht zijn op de toekomst. Het klassieke Griekenland en Rome, of de filosofie, taal en literatuur, verzetten zich tegen dit uitgangspunt en de geschiedenis moest met het heden worden vergeleken; Ondertussen waren de examens negatief vanwege de stress en botsten de intrinsieke inspanning en nauwkeurigheid van de wetenschap met het paradigma: het aantal universitaire studenten daalde in kwantiteit en kwaliteit, met grotere schade op wetenschappelijk en technologisch gebied (de veronderstelde toekomst die naderde). Omdat het overdoen van een leerjaar schadelijk is voor de psyche van een kind, draagt het falen op school bij aan het volgende leerjaar.
En ondertussen verdwenen de ideologieën. Deze kinderen zijn zich niet bewust van de recente geschiedenis (doden of oorlogen, wederzijdse nucleaire vernietigingen), van de werkomstandigheden van hun ouders, hebben alles binnen handbereik en hebben geen ethische en filosofische basis om Europeaan te zijn. Ze zijn zich niet bewust van de waarde van vrijheid en van het feit dat democratie naast rechten ook plichten met zich meebrengt. Ze zijn opgegroeid (ik generaliseer uiteraard) met het idee dat verrijking, hoe sneller en makkelijker hoe beter (influencer, volgens het laatste onderzoek), het doel is en dat het goede leven een recht is dat ze verdienen, wat er ook gebeurt.
7 May 2025 at 23:50
In de jaren negentig en het begin van de jaren 2000 was het mantra dat toen met klem werd herhaald, zelfs in bedrijven en publieke organisaties, ‘excellentie’. Dat hield in: voortdurende bijscholing om op de hoogte te blijven, hard werken, het beste van jezelf geven, zwakke punten omzetten in sterke punten, teamwerk zodat concurrentie de gezamenlijke vooruitgang niet in de weg stond en de beste kwaliteiten van iedereen elkaar aanvulden, etc. Meestal waren het ontvangen salaris of de promoties een gevolg en erkenning van het dagelijkse werk.
Tegelijkertijd vond het ‘wonder’ van de € plaats. In bijna alle Europese landen werd de macro-economische boekhoudtechniek (uiteraard een publiek geheim en voor ons economen volkomen duidelijk) in gang gezet en… ze ‘voldeden’ allemaal aan de eisen van de ECB! Dit, plus ¼/-⅕ van de nationale valuta die niet werden ingewisseld, het massaal drukken van liquiditeit, met de in zijn geheel vervalste rentetarieven, gaven groen licht voor grootschalige kredietverlening, omdat de inflatie die ontstond door te gaan van prijzen in de vele cijfers naar een of twee cijfers en hoger (in Sevilla bijvoorbeeld, prijs van 1 biertje = 100 ptas; eind 2002, 1 biertje = 1 € – officiële wisselkoers 1 € = 166,67 ptas: inflatie = 66,67%) terwijl de regeringen van de eurozone opschepten over maximale cijfers van 2-3% jaarlijkse inflatie.
Deze hausse werd de cultuur van de grote klap genoemd (snelle winst door speculatie, illegale en legale commissies voor iedere tussenpersoon, corruptie bij alle openbare besturen – met name in de vastgoedsector, door het herindelen van onbebouwde terreinen, kwijtschelding van schulden, frauduleuze leningen…): zelfs als de bankencrisis in de VS zich niet had voorgedaan, zou de zeepbel (de ECB waarschuwde in 2005, maar deze werd kort daarna ingetrokken) toch uiterlijk in 2009 of 2010 zijn gebarsten.
Ook ontstond het fenomeen ‘NINI’ (NORNOR): jongeren die ‘NEI’ (NOR) studeren, werken en blijven bij hun ouders wonen. Tegelijkertijd werden afgestudeerden van het nieuwe onderwijsstelsel aangenomen bij bedrijven en overheidsinstellingen, en binnen vijf jaar was de term ‘excellentie’ verdwenen.
Het zijn ook deze jongeren die in de politiek terechtkomen: leiders die alleen een politieke functie of een gekozen ambt hebben vervuld. Sindsdien is het nieuwe mantra ‘incompetentie’ geworden.
Het enige dat hen motiveert is het behouden van hun positie of het stijgen in de machtsstructuur. Het enige dat zeker is, is dat hun favoriete spelletje liegen is. De waarheid is relatief en varieert naar gelang het uitkomt. Democratische waarden vormen een obstakel. Ook al beweren ze links en progressief te zijn, ze manipuleren regels en gegevens (het aantal doden tijdens Covid of de zondvloed) of mensen. Ze vullen het rechtssysteem en alle openbare diensten met bevriende politici, ook al is er bepaalde technische kennis vereist (de zondvloed van afgelopen oktober, de stroomuitval van 28 april, etc.), zonder dat er sprake is van rechterlijke verantwoordelijkheid of ontslag. De grondwet is herhaaldelijk geschonden en er is al vier jaar geen nieuwe staatsbegroting goedgekeurd.
Wij zijn van mening dat Nederland vol koeien zit en dat de prijs voor toetreding tot de EEG het verlies van de industrie en de landbouw- en veeteeltsector in de eurozone was, onder het mom van Agenda 2030, terwijl landen als Duitsland, Frankrijk (dat zeker), Italië en de Benelux-landen hiervan profiteerden. Om een vakantiebestemming te zijn voor de rest.
Maar het lijkt erop dat in heel Europa incompetentie en moreel, cultureel, politiek en economisch verval heersen (om nog maar te zwijgen van de enorme bureaucratische machinerie van Brussel en Straatsburg). De Agenda 2030 ruïneert vrijwel de gehele landbouw- en veeteeltsector (inclusief Frankrijk?), ten gunste van landen (Marokko en Turkije) die de EU-milieuwetgeving aan hun laars lappen en daarmee onze gezondheid in gevaar brengen. Maar waarom en wie wint? Europeanen zeker niet.
Sorry voor de lengte. Ontvang mijn erkenning voor uw inspanning