In Schuld en Boete van Dostojevski pleegt de student Raskolnikov een gruwelijke moord op Aliona en Lisaveta Ivanovna. Twee gezusters. De één een lelijk oud wijf, een woekeraar met een inktzwart karakter en een pesthumeur bovendien. De ander een onschuldige, zwakzinnige lieverd.
Raskolnikov rechtvaardigt zijn daad met de gedachte dat Aliona slechts een parasiet is die door kind noch kraai gemist zal worden.
En Lisaveta? Ach, wat doet het er toe? Eén useless eater minder.
Hoewel Rodion Raskolnikov de gruwelijke misdaad bijna perfect uitvoert, is hij het zélf die steeds dwingender, onstuitbaar de ragdunne draadjes en daderspoortjes geleidt en bij hemzelf laat uitkomen.
Iets ongrijpbaars in hem wíl gevonden worden. Zijn woedende draaikolk van gedachten drijft hem onstuitbaar in steeds kleinere cirkels, tot het middelpunt de opluchtende gerechtigheid.
Het equilibrium moet worden hersteld. De rekening voldaan. Hij moet de boete doen die zijn schuld vereffent, voor het leven verder kan.
Een vorm van gerechtigheid, waaraan niet is te ontkomen, omdat je wellicht aan een tribunaal of een woedende menigte met hooivorken kunt ontsnappen, maar nooit aan jezelf: een leitmotiv dat ik ook terugzag in het meesterwerk Lolita van Vladimir Nabokov, waarin de hoofdpersoon Humbert wordt achtervolgd door een geheimzinnige figuur, Clare Quilty, die hem langzaam tot waanzin drijft. Een personage die ik, ondanks alle opgeworpen dwaalsporen, zelf niet anders kan verklaren, als de gedaante van zijn eigen geweten, die hij uiteindelijk, hoe symbolisch, vermoordt.
Van kleine meisjes moet je afblijven, hoe mooi ze ook zijn. En oude vrouwtjes mag je niet vermoorden, hoe zinloos ze ook zijn. Of het nou met een bijl is, door vereenzaming of met een injectiespuit.
En doe je het toch, dan zal je helemaal uit jezelf je eigen bestaan tot een hel maken, tot recht gedaan is.
Ik zie het terug in de doffe, lege, levenloze ogen van zovelen. Hun complexie van grijs koekdeeg. De verkrampte trekken van degenen die nu al branden in hun eigen private hell.
Niet dood. Maar erger. Doodongelukkig zonder uitweg.
De oernoodzaak om alles weer in balans te brengen overwint, altijd.
Wat niet wordt afgerekend, blijft een eeuwige schuld.
Ik zie hun gedachten malen en draaien, steeds opnieuw zoekend naar nieuwe geitenpaadjes, een geheime gang of een poortje dat nog op een kiertje staat.
Terwijl ze zelf hun weg naar de gerechtigheid verstoppen met een eindeloze kluwen leugens en smoesjes, die als doorweekte stinkende pleisters de stroom van helend pus en wondvocht in toom moeten houden.
Ik gun ze hun berechting. De daders, de misdadigers, de gifmengers. Alle moordenaars en pederasten verdienen een schone lei.
De onverbiddelijke opluchtende loutering.
Het doorleven met een verkankerd geweten is in mijn ogen de meest onmenselijke straf. Erger dan het verorberen van een copieuze maaltijd met een darmobstructie; een tiny dinner mint als afsluiting.
Ik gun zelfs de goorste smeerlap proces én oordeel.
Omdat alleen een oordeel, een punt zet, een nieuw hoofdstuk mogelijk maakt en een kans om in het reine te komen. Al is het maar met jezelf.
Het lijkt me een foltering om in het volle zicht van getuigen, nabestaanden en slachtoffers verder te moeten leven alsof er niets aan de hand is.
Het is een menselijke natuurwet.
De наказание moet onverbiddelijk volgen op de преступление.
Vind je dit stuk goed, mooi of belangrijk? Je kunt mij hier ondersteunen.
Vind je mijn werk goed, mooi of zelfs belangrijk? Deel deze post dan zoveel mogelijk! Ook kun je mijn werk ondersteunen met een donatie!
14 January 2023 at 13:00
Een parel in jouw altijd al mooie schrijfsels. Dank je wel Jan. Dat je ook deze weer met mij wilde delen.
14 January 2023 at 13:09
Het volgende verhaal schiet me bij het lezen van dit stuk te binnen, over de ondoorgrondelijke wegen van het recht: Een man komt in de woestijn aan bij een oase om daar wat uit te rusten. Na zijn vertrek vindt een aankomende tweede man een zak met geld welke de eerste man vergeten was. De tweede man neemt deze zak met geld en vervolgt zijn weg. De eerste man komt tot de ontdekking dat hij zijn zak met geld vergeten is bij de oase en keert terug. Daar aangekomen treft hij een net aangomen derde man. De eerste man gaat ervan uit dat deze derde man zijn zak met geld heeft maar deze ontkent. Daarop slaat de eerste man deze derde man dood. Een andere persoon (volgens mij Mozes in deze overlevering maar weet dat niet zeker) die alles als toeschouwer heeft gade geslagen, wendt zich tot God en vraagt zich af hoe dit nu toch allemaal plaats kan vinden. God antwoordt daarop dat op termijn alles zich herstellen zal; de eerste man had het geld gestolen van de vader van de tweede man, die het nu weer in zijn bezit had. En de derde had in het verleden eens een enorm misdrijf begaan waarbij geen getuigen aanwezig waren en waarvoor hij nimmer veroordeelt is geweest.
14 January 2023 at 13:31
Je bent milder dan ik.
Van mij mogen degenen die dit willens en wetens de mensheid aangedaan hebben, helemaal kapot gaan aan hun schuld.
Ik vermoed echter dat ze helemaal geen schuldgevoel hebben. Omdat het psychopaten zijn. Wel moeten zijn.
Ik wens ze een lang leven en de eeuwige jeuk.
14 January 2023 at 14:32
Ik denk dat ze hier banger voor zijn.
14 January 2023 at 16:34
Wederom mooi geschreven stuk van Jan Bennink.
En eens met je commentaar – psychopaten, dat ze de eeuwig jeuk mogen krijgen..
15 January 2023 at 09:46
Helemaal met u eens. Vergeven is ook voor mij te gemakkelijk al hoe graag ik mensen een tweede kans wil geven. Ook een tweede kans moet verdiend zijn en geen recht.
15 January 2023 at 09:52
Ik heb het NERGENS over vergeving. Ik heb het over het recht op een oordeel. Pas na het oordeel is een tweede kans mogelijk. Dat is heel iets anders.
14 January 2023 at 14:26
Jan, ik hou van de Nederlandse taal en het spelen met woorden. Maar jij weet in jouw taalgebruik een hele diepe laag aan te brengen, die tot de verbeelding spreekt. Met daarin, in dit artikel, een verwijzing naar de rijke Russische cultuur. Chapeau.🤔
14 January 2023 at 14:31
Om over na te denken…
Wat ik denk: Als je rekening houdt met reïncarnatie, kan het een toevoeging zijn dat er in een later stadium/leven een evenwichtsherstel komt.
Beter is het om dat in het huidige leven te hebben. Dat dan wel.
14 January 2023 at 14:57
Ik vergeef ze. Ik help ze zelf als vrijwilliger heel vriendelijk en geduldig het schavot op voor de publieke executie na de militaire rechtbank.
14 January 2023 at 19:06
Dankjewel Jan, ik hoop dat deze lieden een geweten hebben. Soms denk ik dat ze zijn gehersenspoeld tijden de WEF cursus voor Young Global Idiots! Harari zei dat ze gedachten konden beinvloeden dmv hersengolven, of zou er ben hen al een chip in hoofd, kop zijn geplaatst? Deze week komen de psychopaten met een paar duizend prive jets weer naar Zwitserland. Onbegrijpelijk dat uitgerekend Zwitserland dat volk een podium krijgt in het land dat pretendeerd Democratisch te zijn. Schijnbaar zitten ze net als de rest van de westerse wereld onder de knoet van de rijkste psychopaten der aarde en is hun democratie schijn, net als in de overige landen!
14 January 2023 at 19:22
Een chip geplaatst……
Loopt er daarom regelmatig één met een blauw oog?
14 January 2023 at 19:19
Ja, op deze mensen moet je echt niet jaloers zijn.
14 January 2023 at 22:34
Mooi Jan.
15 January 2023 at 09:48
Ik bewonder uw begrip en compassie met de medemens. Het lukt mij zelf lang niet altijd. Er is teveel gebeurd: bewust en meedogenloos.
Uw manier van schrijven is van grote klasse!
15 January 2023 at 12:59
Jan,
Mijn dank,
Tot in mijn diepste kern begrijp ik dit verhaal.
Ik herrinner me dat dit een van de boeken was die het meeste indruk op mij gemaakt hebben.
Net zoals de spagaat waarin Javert van les miserables zat. Was toch weer anders.
Niet gewetenloos, maar een geweten wat verminkt was.
Noem het goede slecht en het slechte goed en de doorsnee mens komt totaal met zichzelf in de knoei.
Eens, jaren geleden, las ik een theologisch/filosofisch boek waarin de schrijver beweerde dat de mens soms tot.de ontdekking komt dat hij in zekere zin ook verantwoordelijk was voor de schuld van anderen en wanneer je dit niet volkomen beseft je jezelf niet goed genoeg kent.
16 January 2023 at 08:28
Ik denk dat meerendeel van deze lui er totaal géén moeite mee heeft met waar ze andere mensen toe dwingen. Ook dat ze slechts uit zijn op eigen gewin en daar geen nacht minder over zullen slapen.
16 January 2023 at 11:54
Ja, wat is je punt?
18 January 2023 at 08:36
Mooi geschreven en dit zal zeker voor een deel van de covid misdadigers opgaan, voor hen met een geweten. Helaas heeft n deel van hen geen geweten en zal vrolijk en onbekommerd verder leven.
18 January 2023 at 10:01
Schuldgevoel over wat iemand een ander heeft aangedaan, moet je in de vroege jeugd aangeleerd worden. Je kunt als ouder ook (voor je laten) besluiten dat je kind níet aan te leren, of – erger nog -hem/haar zelfs aanleren dit als iets goeds te zien.
18 January 2023 at 23:26
Wederom een heel mooi stuk Jan, Dankjewel voor het delen.
De wet van Karma maakt geen onderscheid tussen goed en kwaad,
slechts van oorzaak en gevolg.
Helaas komt de uitvoering van die wet niet op momenten dat wij dat graag zouden willen.
Ongeacht of dat nu betrekking heeft op het goede dan wel op het kwade.
21 January 2023 at 13:42
Prachtig stuk weer Jan, bedankt.
Aanvullend denk ik dat het onmenselijk is om daders hun gerechtigheid te onthouden, vanuit het oogpunt van mensheid in zijn geheel.
Niet uit wraak of genoegdoening, maar omdat het nodig is om fout ingeslagen paden te corrigeren en een waarschuwing te geven voor diegene die gewillig anderen beschadigen.